NORK KONPONDU EUSKAL KULTURARI EGINDAKO KALTEA(EGUNKARIA KASUAREN KRONOLOGIA)

Kronologia. Ia zazpi urteko bide gogorra »

2003. URTEA

Otsailak 20. Euskaldunon Egunkaria euskarazko kazeta itxi eta hamar lagun atxilotu zituen Guardia Zibilak, Juan del Olmo Espainiako Auzitegi Nazionaleko epailearen aginduz. Joan Mari Torrealdai, Iñaki Uria, Txema Auzmendi, Martxelo Otamendi, Pello Zubiria, Xabier Oleaga, Xabier Alegria, Fermin Lazkano, Luis Goia (2006an hil zen) eta Inma Gomila izan ziren atxilotutakoak.

Otsailak 21. Egunkaria-ko langileek Egunero egunkaria atera zuten. Lehen egunean 70.000 ale saldu zituen Egunero-k, eta BERRIA atera artean iraun zuen (2003ko ekainaren 21ean sortu zen BERRIA; une hartan ia hamasei mila akziodun zituen).

Otsailak 25. Guardia Zibilaren esku bost egun inkomunikatuta egin ostean, Torrealdai, Uria, Oleaga, Auzmendi eta Alegria baldintzarik gabe espetxeratzeko agindu zuen epaileak. Aldiz, Otamendi, Gomila, Lazkano eta Goia aske utzi zituen, bermea ordainduta. Zubiriari 72 orduz luzatu zion inkomunikazioa epaileak.

Urriak 16. Martin Ugalde Kultur Parkearen eta Egunkaria-ren enpresa taldearen aurkako operazioa egin zuen Guardia Zibilak, Del Olmok aginduta, eta zortzi lagun atxilotu zituen: Mikel Arrizabalaga, Angel Diez, Armando Hernandez, Mikel Sorozabal, Joxe Mari Sors, Mikel Azkune, Joanmari Larrarte eta Xabier Legarra.

Urriak 20. Eneko Etxeberria Egunkaria-ren enpresako abokatua atxilotu eta inkomunikatzeko agindu zuen Del Olmok, Auzitegi Nazionalean bertan.

Urriak 21. Arrizabalaga, Diez, Etxeberria eta Hernandez bermerik ordaindu gabe libre geratu ziren. Sorozabal, Sors, Azkune, Larrarte eta Legarra, berriz, hamabina mila euro ordainduta. Denak inkomunikatuta eduki zituzten.

2004. URTEA

Abuztuak 2. Iñaki Uria izan zen Egunkaria auzia zela-eta aske geratzen azkena. 2004ko abuztuaren 2an atera zen, 450.000 euroko bermea ordaindu ondoren.

Urriak 15. Martin Ugalde Egunkaria-ren sortzaileetakoaren kontu korronteak desblokatu zituen Auzitegi Nazionalak, hura hil eta 11 egunera.

Azaroak 4. Auzipetze autoa kaleratu zuen Del Olmok: Torrealdai, Uria, Auzmendi, Otamendi, Zubiria, Oleaga eta Alegria auzipetu zituen instrukzio epaileak. Joxemi Zumalabe Egunkaria-ren sortzaileetakoa ere bai, hura hilik egon arren.

Abenduak 25. Auzipetzeak berretsi zituen epaileak, Joxemi Zumalaberena salbu. Defentsa abokatuek dei helegiteak aurkeztu zituzten zigor aretoan.

2005. URTEA

Otsailak 22. Europako Legebiltzarreko 22 diputatuk Egunkaria auzia artxibatzeko eskatu zuten: Legebiltzarreko lehendakariorde Gerard Onestak, lau talde politikotako kideek (Independentzia eta Demokrazia Taldea, Europako Aliantza Librea, Berdeak eta Europako Liberalen eta Demokraten Aliantza) eta talderik gabeko batek.

Urriak 19. Espainiako 61 diputatuk eta senatarik (EAJ, EA, Nafarroa Bai, CC, IU-IV-ICV, ERC, CiU, BNG, CHA taldeetakoak) Egunkaria-ren aurkako kasua artxibatzeko eskatu zuten, ebazpen baten bidez.

Azaroak 18. Egunkaria auzia ixteko eskatu zuten Eusko Legebiltzarrean EAJk, EAk, EBk, EABk eta Aralarrek.

2006. URTEA

Urtarrilak 26. Auzitegi Nazionaleko Zigor arloko 2. Salak auzipetuen abokatuek jarritako helegiteak aztertu zituen.

Abenduak 15. Egunkariai ixteko arrazoirik eta deliturik ez zegoela aitortu, eta auzia ixteko eskatu zuen Miguel Angel Carballo Espaniako Auzitegi Nazionaleko fiskalak.

2007. URTEA

Martxoak 29. Egunkaria-ko hiru langile ohi inputatu eta deklaratzera deituta, auzi ekonomikoa berpiztu zuen Del Olmok.

Maiatzak 10. Egunkaria auzia (kazetaren itxierari buruzkoa) epaitzea erabaki zuen Auzitegi Nazionalak.

Ekainak 14. Fiskalak ez zuen akusaziorik aurkeztu kalifikazio idatzian.

Azaroak 28. Del Olmok auzi ekonomikoan epaiketa egitea erabaki zuen, prozedura laburtuaren bidez.

2008. URTEA

Urtarrilak 24. Salak erabaki zuen auzi ekonomikoaren epaiketa Auzitegi Nazionalean egitea.

Otsailak 20. Egunkaria-ren itxieraren bosgarren urteurrena bete zen. Hainbat lagunek eta eragilek elkarretaratzea egin zuten urteurren hartan ere Andoainen (Gipuzkoa), Martin Ugalde Kultur Parkean. Eusko Jaurlaritzak berriro eskatu zuen auzia artxibatzeko.

2009. URTEA

Apirilak 15. Egunkaria-ko auzi ekonomikoan hainbat eginbide berriro egiteko eskatu zuen Auzitegiak.

Maiatzak 13. Auzi ekonomikoko hiru inputaturi lehen aldiz deklarazioa hartu ondoren (Joan Mari Torrealdai, Iñaki Uria eta Txema Auzmendiri), auziarekin aurrera egitea erabaki zuen Eloy Velasco epaileak.

Ekainak 23. Kazetaren itxierari buruzko azkeneko auzi saioa egin zuten Auzitegi Nazionalean, 2. Salako epaimahaiaren aurrean (Javier Gomez Bermudez, Ramon Saez Valcarcel eta Manuela Fernandez epaileek osatua). Carballo fiskalak auzia behin betiko ixteko eskaera egin zuen. Iñigo Iruin eta Jose Mari Elosua Egunkaria-ko defentsa abokatuek ere bai. AVT eta Dignidad y Justicia herri akusazioek epaiketa egiteko eskatu zuten.

Uztailak 30. Espainiako Auzitegi Nazionaleko Zigor arloko 2. Salako epaimahaia Egunkaria auzia epaitzearen alde agertu zen, eta epaiketa egin egingo zen, hortaz. Pello Zubiria eta Xabier Alegria auzitik kanpo utzi zituen: aurrenaren kasuan iraungitutzat jo zuelako kasua eta bigarrenaren kasuan ETAko kide gisa lehen epaitu zutelako (18/98 auzia-n). Bost auzipetu geratu ziren, beraz: Joan Mari Torrealdai, Iñaki Uria, Txema Auzmendi, Martxelo Otamendi eta Xabier Oleaga.

Uztailak 31. "Sekulan abandonatu ez gaituen euskal gizarteari bere laguntza, arnasa eta babesaren beharrean jarraitzen dugula esan behar diogu, hemendik epaiketara begira bereziki", adierazi zuten bost auzipetuek Andoainen egindako agerraldian. "Euskara sustatu izanaren errudun, euskal kultura sutsuki sustatu izanaren errudun, euskal komunikabidegintzan gartsuki jardun izanaren errudun... bai. Baina euskara sustatzeak, euskal kultura sustatzeak, euskal komunikabidegintzan jarduteak ez gaitu ETAkoak bihurtzen, tesi polizialak eta akusazio popularrak baieztatzen duen moduan".

Azaroak 26. Espainiako Auzitegi Nazionalak jakinarazi zuen abenduaren 15ean hasiko zela epaiketa.

Abenduak 15. Egunkaria-ren kontrako epaiketaren hasiera, Madrilen, Espainiako Auzitegi Nagusian. Joan Mari Torrealdai, Iñaki Uria, Txema Auzmendi, Martxelo Otamendi eta Xabier Oleaga auzipetuek deklaratu zuten. Miguel Angel Carballo fiskalak ez zien ezer galdetu -bere garaian auzia ixteko eskatu zuen-, eta auzipetuek ziurtatu zuten Egunkaria-k ez zuela loturarik izan ETArekin. Babes handia jaso zuten Madrilen ere, Euskal Herriko eragile asko joan baitzen.

Abenduak 16. Epaiketaren bigarren saioa. Guardia zibilek deklaratu zuten; hiruk. Guardia Zibilak itxi zuen Egunkaria, Juan del Olmo Auzitegi Nazionaleko epaileak aginduta. Epaiketako bigarren egunean, fiskalak guardia zibilei ere ez zien ezer galdetu, eta horiek ez zuten frogarik aurkeztu.

Abenduak 19. Manifestazio erraldoia egin zen Bilbon, Egunkaria-ren epaiketaren aurka eta auzipetuen alde. Milaka eta milaka lagun batu ziren. Joan Mari Torrealdai, Iñaki Uria, Txema Auzmendi, Martxelo Otamendi eta Xabier Oleagak orduan ere babes zabala eta askotarikoa jaso zuten. "Bildu beharra dauka herri honek", esan zuen Torrealdaik, auzipetuen izenean. "Ez dugu nahi gure aurkako zigorraren bitartez euskalgintzaren aurkako zigorrari bidea etorkizunean ireki diezaioten".

2010. URTEA

Urtarrilak 12. Jose Luis Alvarez Santacristina Txelis, Jose Mari Dorronsoro eta Carmen Gisasola euskal presoek azpimarratu zuten ETAk ez zuela Egunkaria-ren sorreran parte hartu. Guardia zibilek adierazi zuten auziko atxiloketa garaia "normal" joan zela, eta ez zuten kazetaren eta ETAren ustezko loturaz orduan ere frogarik aurkeztu. Presoek eta guardia zibilek lekuko gisa deklaratu zuten, akusazioek eskatuta.

Urtarrilak 25. Egunkaria-ren independentzia eta pluraltasuna defenditu zuten defentsaren hiru lekukok: Iñaki Zabaleta Egunkaria Sortzen taldeko partaideak, Imanol Murua Uria kazetako langile ohi eta Egunkaria Sortzeneko kideak, eta Jose Luis Zinkunegi jesuiten buruak. Fernando Berridi defentsaren lekuko eta ABC-ko zuzendari orokorrak ere hitz egin zuen; El Diario Vasco-ko gerentea zela inprenta arloan izan zuen Egunkaria-rekin harremana "normala" izan zela zioen. Txomin Aizpurua ETAko kide ohi eta preso izandakoak adierazi zuen ez duela Egunkaria-ren sorrera garaiko txostenik ezagutzen -akusazioaren lekuko gisa deklaratu zuen-. Bi guardia zibilek ere deklaratu zuten, eta ez zuten frogarik aurkeztu.

Urtarrilak 27. Bukatutzat eman zituzten Egunkaria-ren aurkako epaiketako auzipetuen, bi aldeetako lekukoen eta perituen deklarazioak, eta Miguel Angel Carballo Espainiako fiskalak jakinarazi zuen ez zuela Joan Mari Torrealdai, Iñaki Uria, Txema Auzmendi, Martxelo Otamendi eta Xabier Oleaga auzipetuen aurkako zigorrik eskatu. Auzibidean kasua artxibatzeko eskaera egin zuen fiskalak, deliturik ikusten ez zuela argudiatuta. Defentsak ere orduan ez zuen zigorrik eskatu. Aldiz, Dignidad y Justicia eta AVT herri akusazioek bai; lehengo eskaerei eutsi zieten -12 eta 14 urte arteko kartzela zigor eskaerak-. Egun hartako saioan bertan, defentsaren lekukoek berretsi zuten Egunkaria-k eta auzipetuek ez zutela ETArekin harremanik. Auzipetuei atzemandako agirien itzulpenetan akats ugari zeudela zioten defentsaren perituek. Guardia zibilen perituek ere deklaratu zuten eta, esaterako, esan zuten faltsua zela Egunkaria-ren akziodunen datu basea edota ETAk erabaki zuela Martxelo Otamendi zuzendari izendatzea.

Otsailak 1. Orduan bukatu zen Egunkaria-ren aurkako epaiketa, parteek Espainiako Auzitegi Nazionaleko epaimahaiaren aurrean ondorioak irakurrita eta bost auzipetuek azken hitza esanda, eta epaiaren zain geratu ziren. Fiskalak eta defentsak auzipetuen absoluzioa eskatu zuten, haien aurkako frogarik ez zegoela iritzita. Dignidad y Justicia eta AVT herri akusazioek, aldiz, 12 eta 14 urte arteko kartzela zigor eskaerak egin zituzten auzipetuentzako. "Argi geratu da letra gizonak garela, ez arma gizonak", esan zuen Joan Mari Torrealdai auzipetuak bukaeran.

Apirilak 12. Espainiako Auzitegi Nazionalak absolbitu egin zituen Joan Mari Torrealdai, Iñaki Uria, Txema Auzmendi, Martxelo Otamendi eta Xabier Oleaga Egunkaria-ko itxiera kasuko bost auzipetuak, euren kontrako frogarik ez dagoela ebatzita. Absolbitu egin zuen, beraz, Egunkaria. Javier Gomez Bermudez, Ramon Saez Valcarcel eta Manuela Fernandezek osatu zuten epaimahaia, eta aho batez hartu zuten erabakia. Sententziaren arabera, auzipetuek ez zuten deliturik egin eta ez zuten ETArekin loturarik eduki, itxiera neurria Espainiako Konstituzioaren babesik gabea izan zen, hedabideak demokrazian oinarrizko tresna dira eta itxierarekin adierazpen askatasuna urratu zen, Egunkaria-k ez zuen "terrorismoa" goresten, akusazioak frogarik gabekoak, ahulak eta oinarririk gabeak izan dira, eta atxilotuen inkomunikazio garaian ez zen kontrol judizialik egon -torturak eta tratu txarrak jaso izana salatu zuten-. Ikusteko dago Dignidad y Justicia eta AVT herri akusazioek Espainiako Auzitegi Gorenera joko duten, helegitea sartuta. Hemen apirilaren 12ko sententzia.

Apirilak 25. Itxiera kasuko bost auzipetuen eta Euskaldunon Egunkaria-n parte hartu zuten guztien izenean eskerrak emateko ekitaldia izan zen Bilbon, Euskalduna jauregian, musikari, dantzari eta bertsolariak lagun hartuta. Joan Mari Torrealdai auzipetuak gogoratu zuen auzi ekonomikoa zabalik dagoela eta hor ere absoluzioa behar dela. Kazetako langile ohien eta Egunkaria-ren aldeko batzordeetako ordezkariek ere hitz egin zuten (Euskal Herri, Espainia eta Herrialde Katalanetakoek). Ehunka herritarrez gain, euskal gizarteko ordezkaritza zabala izan zen eskertza ekitaldian.

Maiatzak 4. Egunkaria-ren itxiera kasuko absoluzio epaia behin betikoa eta irmoa bihurtu zen, AVT eta Dignidad y Justicia elkarteek ez zutelako haren aurkako helegiterik jarri Espainiako Auzitegi Gorenean —bi elkarteok apirilaren 29an iragarri zuten ez zutela helegiterik aurkeztuko—. Apirilaren 12an jakinarazi zuen sententzia Auzitegi Nazionalak.

Maiatzak 5. Jose Maria Vazquez Honrubia Espainiako Auzitegi Nazionaleko zigor aretoko epaileak jakinarazi zuen Auzitegi Nazionalak ez zuela Egunkaria-ko auzi ekonomikoaren aurkako epaiketa egingo, eta auzia Donostiako epaitegira igorriko zutela. Euskarazko kazetaren itxiera kasuko absoluzio epaiaren ondorioz, Vazquez Honrubiak ebatzi zuen auzian "delitu terroristaren" zantzurik ez dagoela, eta auzi ekonomikoan legokeen delitu bakarra ustezko iruzur fiskala litzatekeela —'ohiko delitua'—. Hori epaitzea ez denez Auzitegi Nazionalaren eskunduntza, auzia Gipuzkoara pasatzeko agindua eman zuen —Egunkaria-ren egoitza Gipuzkoan zegoen, Andoainen—. Gaia Auzitegi Nazionalean zenean, zortzi auzipetu zeuden auzi ekonomikoan, eta Dignidad y Justiciak 13 eta 26 urte arteko espetxe zigorrak eskatu zituen haientzat, baita 235 milioi euroko isuna ere.

2011. URTEA

Martxoak 1. Dignidad y Justicia elkartea Euskaldunon Egunkaria-ren auzi ekonomikotik kanpo utzi zuen Donostiako zigor arloko 3. epaitegiko epaileak eta, ondorioz, elkarteak ezingo zuen herri akusazio gisa aritu. Epailearen arrazoia: Dignidad y Justiciak ez du auzian esku-hartzeko zilegitasunik, elkartearen estatutuen arabera "terrorismoarekin" lotutako delituen kasuan bakarrik aritzeko helburua duelako, eta Egunkaria-ko auzi ekonomikoan ez dago "terrorismoarekin" inolako loturarik. Elkarteak apelazio helegitea sartu zuen.

Abenduak 26. Gipuzkoako Probintzia Auzitegiak Euskaldunon Egunkaria-ren aurkako auzi ekonomikotik behin betiko kanpo utzi zuen Dignidad y Justicia eta, ondorioz, elkarte horrek ezingo du herri akusazio gisa aritu. Auzitegiko 3. salako magistratuek zioten Dignidad y Justiciak "zilegitasunik" ez duela auzian parte hartzeko, bere estatutuen arabera "terrorismoarekin" lotutako delituen kasuan soilik aritzeko helburua duelako eta Egunkaria-ko auzi ekonomikoak ez duelako horrekin zerikusirik, kazetako itxierako absoluzio epaiak dioen bezala. Beraz, orain, herri akusaziorik gabe, ikusi egin behar da fiskala epaiketa egitearen aldekoa den edo ez.